Vertrouwen

0 Flares 0 Flares ×

Tekst: Maaike Rijntjes

De meeste mensen deugen is een van de bestverkochte boeken uit 2019. De Correspondentjournalist en historicus Rutger Bregman werkt hierin de naar eigen zeggen radicale stelling uit dat mensen geneigd zijn het goede te doen.

Radicaal, omdat ons westerse mensbeeld volgens Bregman gebaseerd op ideeën van denkers als Hobbes en Machiavelli, volgens wie de mens intrinsiek slecht en egoïstisch is. Beschaving is daarmee slechts een dun laagje, dat door een ramp als een pandemie zo weggekrabd kan worden. Dan blijven we achter in een chaos waarin gevochten wordt om wc-papier.

Wetenschappelijk onderzoek heeft echter keer op keer aangetoond dat mensen zich juist niet egoïstisch gaan gedragen na een ramp, schrijft Bregman. Geplunderde supermarktschappen zouden verbleken bij het massale geven en delen van goederen.

Een negatief mensbeeld is echter niet onschuldig. Als we geloven dat mensen egoïstisch zijn, gaan we ze ook zo behandelen. En juist daardoor gaan ze zich egoïstisch gedragen. Horen we op het nieuws voortdurend over spontane hamsterweken bij de Albert Heijn, dan is de kans groot dat we zelf ook maar even wat extra’s inslaan. Zo ontstaat een selffulfilling prophecy. ‘Ideeën zijn nooit zomaar ideeën. Wat we geloven is wat we worden.’

Gelukkig is het tegenovergestelde ook waar. Gaan we geloven dat de meeste mensen deugen, dan gaan ze zich daarnaar gedragen. Een van de radicaalste voorbeelden die Bregman daarvan geeft, is een gevangenis zonder tralies en cellen in Noorwegen, waar gevangenen vrolijk aan een musical werken. Omdat ze niet behandeld worden als misdadigers, verlaten ze de gevangenis ook niet zo. Daarom heeft Noorwegen volgens Bregman het laagste recidivecijfer ter wereld.

We kunnen ons eigen gedrag en dat van anderen op een soortgelijke wijze sturen door juist nu op anderen te vertrouwen. Dat betekent cynisme opzijschuiven en niet enkel focussen op drukbezochte stranden en natuurgebieden, maar aandacht hebben voor alle mensen die wél goed bezig zijn. De zorgmedewerkers die massaal meer gaan werken, bijvoorbeeld, of de radiodj’s uit heel Europa die op hetzelfde moment You’ll Never Walk Alone draaiden om luisteraars een hart onder de riem te steken. Alle mensen die aanbieden om boodschappen te doen of op kinderen te passen. Horecamedewerkers die hun overgebleven voedsel naar de voedselbanken hebben gebracht (en alle extra vrijwilligers die hielpen tillen). De studenten van technische universiteiten die werken aan nieuwe beademingsapparatuur.

Dat is allemaal best lief. De tweede stap is natuurlijk om zelf ook iets liefs te doen. Dus breng gehamsterde spullen naar de voedselbank, bel iemand op die eenzaam is, blijf binnen. Met wat geluk werkt dat deugen een beetje besmettelijk, en inspireer je ook anderen weer.

Mocht je zelf nog inspiratie nodig hebben, kijk dan eens op bijvoorbeeld de website van het kleine initiatief ‘gewoonmensendiewillenhelpen.nl’, op de website van vrijwilligersorganisatie NLvoorelkaar, op www.coronahelpers.nl of op coronacommunitycare.nl.

0 Flares Twitter 0 Facebook 0 Google+ 0 LinkedIn 0 0 Flares ×

Reageer