SIGNALEMENT #11

Het voordeel van de twijfel
Kritisch zijn is in de eerste plaats zelfkritisch zijn. Het is durven twijfelen aan de eigen overtuigingen over hoe de wereld in elkaar zit, over wat we moeten doen en laten, en hoe we met elkaar en de wereld moeten omgaan. Niet zomaar genoegen nemen met de oppervlakkige, psychologische bevrediging die schijnbaar opgeheven twijfel bij gelegenheid lijkt te bieden, maar onvermoeibaar door blijven twijfelen totdat de onderliggende filosofische vragen beantwoord zijn.’ – Tim de Mey Met dit boek wil Tim de Mey, filosofiedocent in Rotterdam en Gent, fundamentele twijfel zaaien bij de lezer – niet zozeer om nieuwe zekerheden, maar veeleer om betere en verfrissende filosofische vragen te oogsten. Daarbij maakt hij veelvuldig gebruik van voorbeelden uit films (Rear Window, Der Himmel über Berlin) en van tot de verbeelding sprekende gedachte-experimenten uit de traditie van het scepticisme. Doortastend gidst hij ons naar de grote vragen uit alle filosofische domeinen – van taalfilosofie tot epistemologie, van wetenschapsfilosofie tot metafysica. Een ontregelend boek.

Het speelveld van de vrijheid
Van Marx is bekend dat hij de ‘proletariërs van alle landen’ opriep zich te verenigen. Hij was echter niet de eerste die ervan uitging dat ‘in vereniging’ vrijheid en macht kunnen groeien. Veel eerder schreef Spinoza al dat wanneer mensen zich in nood verenigen, ze samen meer rechten kunnen verwerven. ‘Het speelveld van de vrijheid’ bevat twee essays over vrijheid en macht. Het eerste gaat over de waardering en mogelijke tekortkomingen van Marx’ visie op vrijheid. Verhelderend voor dat laatste is het debat met Bakoenin en de anarchisten in Marx’ tijd. Ook in het tweede essay staat Marx’ denken centraal. Daarnaast wordt vanuit Spinoza’s filosofie naar vrijheid gekeken. In de bredere context spelen Aristoteles, Machiavelli en Hegel een rol. De politieke filosofie van Marx en Spinoza levert gezichtspunten op voor praktisch handelen en de vrijheidsgraden daarvan. Hun ideeën over macht en vrijheid zijn verhelderend en hebben aan actualiteit niets verloren.